Εισήγηση εκ μέρους της Πρωτοβουλίας στο Δημοτικό Συμβούλιο

 ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ 27/02/2025

Καλησπέρα σας. Είμαι ο Μάκης Γεροντίδης, εκπρόσωπος της ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΩΝ ΤΩΝ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ, η οποία έχει συσταθεί από φορείς και πολίτες του Δήμου Πέλλας.  Με την πρωτοβουλία αυτή αγωνιζόμαστε για να περάσουν στο σύνολό τους τα πρώην στρατόπεδα «Καψάλη» και «Φιλιππάκου» στον Δήμο Πέλλας, ώστε να τους διαφυλάξουμε ως αδόμητους χώρους και να καταστούν στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος τους (περίπου 300 στρέμματα) αστικά πάρκα με ψηλά δέντρα, χώροι ανάτασης των κατοίκων και αναβάθμισης του τοπικού κλίματος και των περιβαλλοντικών συνθηκών στις οποίες ζούμε. Η κλιματική αλλαγή την οποία όλοι επικαλούμαστε και βλέπουμε τα δραματικά αποτελέσματά της σε όλο τον κόσμο και στη χώρα μας κάθε χρόνο με συνεχόμενους καύσωνες και πυρκαγιές, που εναλλάσσονται απότομα με καταρρακτώδεις βροχές και καταστροφικές πλημμύρες, δεν είναι μακριά από την πόλη μας και τα σπίτια μας. Αν δεν προβλέψουμε, δεν σχεδιάσουμε και δεν αγωνιστούμε σήμερα για ένα ασφαλές, υγιές και βιώσιμο φυσικό περιβάλλον για το σήμερα και το μέλλον, τις καταστροφικές συνέπειες θα τις ζήσουμε εμείς και τα παιδιά μας και οι επόμενες γενιές θα μας μνημονεύουν ως ένα ιστορικό παράδειγμα προς αποφυγή.

Γι’ αυτό θεωρούμε ότι τα πρώην στρατόπεδα αποτελούν για την πόλη μας τους τελευταίους μεγάλης έκτασης εναπομείναντες δημόσιους χώρους, που μπορούν να αξιοποιηθούν ως χώροι υψηλού πρασίνου (πάρκα – άλση).

Προς μεγάλη απογοήτευσή μας, όμως, είδαμε ξαφνικά να υπογράφεται Μνημόνιο Συνεργασίας και Συναντίληψης από το Ταμείο Εθνικής Άμυνας και τον Δήμο Πέλλας στις 20-4-2021 και να βρίσκεται πλέον σε τελικό στάδιο η έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, που έρχεται να υλοποιήσει την παραχώρηση μέρους μόνο των πρώην στρατοπέδων «Καψάλη» και «Φιλιππάκου» στον Δήμο Πέλλας. Ένα μνημόνιο και ένα ειδικό πολεοδομικό σχέδιο, που προφανώς καμία σχέση δεν έχει με τις πραγματικές ανάγκες της πόλης και των κατοίκων της.

Αντίθετα, κατά την άποψή μας, η συμφωνία αυτή φέρει τα παρακάτω αρνητικά αποτελέσματα: 

Α) Χάνεται η τελευταία ευκαιρία δημιουργίας υψηλού πρασίνου, που τόσο έχει ανάγκη η πόλη.

Β) Η συμφωνία αυτή είναι ετεροβαρής με φανερά χαμένο τον Δήμο Πέλλας, αφού το φιλέτο της έκτασης που είναι το στρατόπεδο «ΦΙΛΙΠΠΑΚΟΥ» (220 συνολικά στρέμματα) ουσιαστικά οικοδομείται ολόκληρο και αποδίδεται το μεγαλύτερο μέρος του για εμπορική εκμετάλλευση κατοικιών (REAL ESTATE) στο ΤΕΘΑ, με την υποχρέωση μάλιστα του Δήμου να κάνει όλες τις βασικές υποδομές του. Από την άλλη αποδίδεται στον Δήμο Πέλλας το Στρατόπεδο «ΚΑΨΑΛΗ» (80 στρέμματα), το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του είναι δεσμευμένο από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και έτσι κι αλλιώς δεν μπορεί να αξιοποιηθεί από τον στρατό και με κανέναν άλλο τρόπο. 

Γ) Η Δημόσια γη, αντί να προστατεύεται και να αποδίδεται για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών, αφού πλέον δεν χρειάζεται για το σκοπό που απαλλοτριώθηκε, γίνεται για ακόμη μία φορά αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης από ιδιωτικά κεφάλαια.

Δ) Με τον τρόπο που καταρτίζεται αυτή η συμφωνία τελικά ο Δήμος Πέλλας λαμβάνει στην πραγματικότητα λιγότερα ακόμα και από αυτά που προβλέπει ο βασικός νόμος 2745/1999, δηλαδή λιγότερα και από το 50% των χώρων των στρατοπέδων που απελευθερώνονται. Επισημαίνουμε ότι, σύμφωνα με το Ν. 2745/1999, προϋπόθεση στη διαδικασία πολεοδόμησης των στρατοπέδων είναι «ότι ποσοστό τουλάχιστον 50% των χώρων αυτών θα προβλέπεται για κάλυψη αναγκών σε χώρους κοινόχρηστου πράσινου και κοινωφελών εξυπηρετήσεων». Τούτο σημαίνει ότι, σύμφωνα με τη νομοθετική πρόβλεψη, θα μπορούσε το ποσοστό να είναι πολύ μεγαλύτερο από το 50% για χώρους πρασίνου, ακόμη και να φτάνει στο 100%, αρκεί να υπάρχει πραγματική διάθεση διεκδίκησης από την πλευρά του Δήμου, ώστε να επιβληθεί και η απαιτούμενη πολιτική βούληση. 

Αν δούμε προσεχτικά τί προβλέπεται για το κάθε πρώην στρατόπεδο χωριστά, με την υπάρχουσα συμφωνία και πολεοδομική μελέτη, θα γίνει νομίζω απολύτως κατανοητό τί ακριβώς σημαίνει η εφαρμογή της:

«ΚΑΨΑΛΗ» (Χάρτης)

Από την Ειδική πολεοδομική μελέτη προκύπτει ότι στο στρατόπεδο ΚΑΨΑΛΗ (80 στρεμμάτων) που αποδίδεται στον Δήμο Πέλλας, εκτός από τον δεσμευμένο από την Αρχαιολογική Υπηρεσία χώρο, που απεικονίζεται με την γραμμή με μωβ χρώμα, ο οποίος δεν μπορεί να δομηθεί περαιτέρω, στα εναπομείναντα τμήματα στο βόρειο και νότιο τμήμα θα χτιστούν κτίρια για κεντρικές λειτουργίες (εστίαση, βοηθητικοί χώροι κ.λπ.) και θα κατασκευαστούν σκληρές επιφάνειες χώρων στάθμευσης και πεζοδρομίων. Μερίδιο αυτών θα ανήκει στο ΤΕΘΑ, εκτός αν συμφωνηθεί να το ανταλλάξει με ανάλογη έκταση που αποδίδεται στον Δήμου στο άλλο στρατόπεδο («ΦΙΛΙΠΠΑΚΟΥ»).  Γίνεται εδώ φανερό ότι ο Δήμος λαμβάνει μια έκταση στο μεγαλύτερο μέρος της οποίας υπάρχουν αρχαιολογικές δεσμεύσεις, την οποία με χαρά την παραχωρεί το ΤΕΘΑ στον Δήμο, για να πάρει τα φιλέτα στο άλλο στρατόπεδο.  

«ΦΙΛΙΠΠΑΚΟΥ» (Χάρτης)

Το στρατόπεδο ΦΙΛΙΠΠΑΚΟΥ (220 στρεμμάτων) προβλέπεται να καλυφθεί εξ ολοκλήρου με σκληρά υλικά. Με δόμηση κτιρίων τα 112 στρέμματα και τα υπόλοιπα με κάλυψη από άλλες σκληρές επιφάνειες πεζοδρόμων, χώρων στάθμευσης, αθλοπαιδιών κ.λπ., ενώ προβλέπονται ελάχιστες εξαιρέσεις πρασίνου σε τρεις πολύ μικρές εκτάσεις με πράσινο χρώμα στον χάρτη (Ο.Τ. 13, 10, 15).  Το ΤΕΘΑ εδώ λαμβάνει ολόκληρη τη δομήσιμη έκταση για χτίσιμο κατοικιών και εμπόριο με REAL ESTATE επιχειρηματική δραστηριότητα. Παράλληλα, στις χρήσεις γης για κοινωφελείς εξυπηρετήσεις, προβλέπεται συγκεκριμένα δόμηση για ιδιωτικά εκπαιδευτήρια μέχρι 1.500 τ.μ. και ιδιωτικές κλινικές μέχρι 100 κλίνες. 

Επισημαίνεται εδώ ότι το μεγαλύτερο μέρος του στρατοπέδου «ΦΙΛΙΠΠΑΚΟΥ» σήμερα είναι αρκετά γεμάτο με δέντρα (παρόλη την εκτεταμένη κοπή που υπέστη από το Στρατό το καλοκαίρι) και αποτελεί από μόνο του ένα μεγάλο αλλά προφανώς παρατημένο δημόσιο πάρκο, το οποίο θα καταστραφεί και θα γίνει βορά στην εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων και στις επιχειρηματικές δράσεις του ΥΠΕΘΑ.

Και επιπλέον το ΤΕΘΑ, με άλλο νόμο, θα εισπράξει χρήματα από τους συμπολίτες μας που έχουν τις οικίες τους πέριξ του στρατοπέδου «ΦΙΛΙΠΠΑΚΟΥ» (περιοχή «ΚΑΡΑΜΑΝΛΙΔΙΚΑ»), σε μια έκταση περίπου 35 στρεμμάτων που αποτελεί έκταση του στρατοπέδου, για την οποία δεν έγινε καμία πρόβλεψη, τουλάχιστον να ενταχθεί στη συμφωνία, ώστε είτε να μην πληρώσουν οι πολίτες το ΤΕΘΑ για τα σπίτια τους, είτε να αυξήσει ο Δήμος το ποσοστό των εκτάσεων που θα του αποδοθούν από τα στρατόπεδα. 

Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι υπάρχουν πολλά επιχειρήματα για την ανατροπή αυτής της περιβαλλοντικά επικίνδυνης, κοινωνικά άστοχης και ετεροβαρούς ως προς τον Δήμο Πέλλας συμφωνίας, τα οποία όμως δεν έχουμε τον επαρκή χρόνο να τα αναπτύξουμε σε αυτή τη διαδικασία. Kαι τελειώνω διευκρινίζοντας πως προφανώς και δεν θεωρούμε ότι η ανατροπή της έως τώρα διαμορφωμένης κατάστασης και των δεσμεύσεων θα είναι μια εύκολη υπόθεση. Ζητήματα όμως που αφορούν την ζωή μας, τις επόμενες γενιές και το μέλλον του τόπου μας οφείλουμε να τα διεκδικούμε με όλες μας τις δυνάμεις και μέχρι τέλους. Και είμαστε απολύτως βέβαιοι πως τίποτα δεν έχει χαθεί. Έχουμε όλα τα ουσιαστικά επιχειρήματα αλλά και τα νομικά και κοινωνικά εργαλεία, με τα  οποία, και με πραγματική βέβαια διάθεση διεκδίκησης εκ μέρους της Δημοτικής Αρχής και του Δημοτικού Συμβουλίου και με τη συμμετοχή των πολιτών και των φορέων της πόλης, μπορούμε να επιβάλλουμε το κοινωνικά αναγκαίο για την πόλη μας στην πολιτική ηγεσία.

Ρωτάμε τον κ. Δήμαρχο: 

• θα υλοποιήσει την υπόσχεση, που μας έδωσε δύο φορές προεκλογικά, να διεκδικήσει πραγματικά την απόδοση των δύο στρατοπέδων στο σύνολό τους στην κοινωνία ή έχει αποδεχτεί τη συμφωνία και την πολεοδομική μελέτη ως επωφελή για την πόλη και τους κατοίκους της;

• Θα επιδιώξει μια ουσιαστική (και όχι τυπική στα στενά πλαίσια του νόμου) ανοιχτή εκδήλωση – συζήτηση με πολίτες για την παρουσίαση της πολεοδομικής μελέτης με συμμετοχή επιστημόνων, ειδικών σε ζητήματα περιβάλλοντος;

• Θα κάνει ένα ανοιχτό κάλεσμα για την κατάθεση απόψεων-προτάσεων από φορείς/συλλόγους/συλλογικότητες και πολίτες,  ώστε να συνδιαμορφωθεί για το μέλλον των πρώην στρατοπέδων μία θέση που θα πηγάζει από το σύνολο της τοπικής κοινωνίας;

• Στη μελέτη του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου επί λέξει αναφέρεται: «εξετάζονται δύο εναλλακτικά σενάρια χωρικής ανάπτυξης,  μετά από τις σχετικές διαβουλεύσεις που προηγήθηκαν με τους εμπλεκόμενους φορείς (Δήμος και ΤΕΘΑ) όπου καταγράφηκαν οι επιμέρους απόψεις, προσεγγίσεις και στοχεύσεις τόσο από πλευράς της δημοτικής αρχής και των υπηρεσιών της, όσο και εκ μέρους του Ελληνικού Στρατού ως συμμέτοχου της διαδικασίας. Εν γένει διαπιστώθηκε ισχυρή βούληση για συγκερασμό απόψεων και ταύτιση στις κύριες κατευθυντήριες επιλογές ανάπτυξης των δύο εκτάσεων, με στόχο το κοινό όφελος τόσο για την τοπική κοινωνία όσο και για την ικανοποίηση των απαιτήσεων του Στρατού». 

Απηχούν τα  σενάρια χωρικής ανάπτυξης των πρώην στρατοπέδων «Καψάλη» και «Φιλιππάκου», όπως προκύπτουν από την Πολεοδομική Μελέτη και όπως σάς παρουσιάστηκαν προηγουμένως με την επίδειξη των αντίστοιχων χαρτών, τις απόψεις και στοχεύσεις της Δημοτικής Αρχής για το μέλλον των δύο στρατοπέδων; Θεωρείτε πως πραγματικά ο σχεδιασμός αυτός είναι προς το συμφέρον της πόλης και των κατοίκων της;